Νέα θεωρία που προέρχεται από την κλασσική φυσική προβλέπει πώς οι οικονομίες ανταποκρίνονται σε μεγάλες διαταραχές

Κάθε τόξο δείχνει τον αντίκτυπο των τιμολογίων Trump σε έναν οικονομικό τομέα στην Ευρώπη. Οι μπλε γραμμές δείχνουν χώρες και τομείς που κερδίζουν απόδοση από το σοκ, οι κόκκινες γραμμές υποδεικνύουν μειωμένη απόδοση. Όσο πιο σκούρες είναι οι γραμμές, τόσο μεγαλύτερες είναι οι επιπτώσεις. Κάτω αριστερά: Ο τομέας της ηλεκτρικής ενέργειας παρουσιάζει μείωση της παραγωγής με συνέπεια σε όλες τις χώρες λόγω της μικρότερης ζήτησης ενέργειας στον τομέα της μεταποίησης χάλυβα και αλουμινίου στην ΕΕ. Κάτω δεξιά: Οι κατασκευαστές οχημάτων αυτοκινήτων επωφελούνται από τα τιμολόγια. Η μειωμένη ζήτηση ευρωπαϊκού χάλυβα και αλουμινίου στις ΗΠΑ αυξάνει την προσφορά αυτών των μετάλλων στην Ευρώπη. Αυτό έχει θετικά αποτελέσματα για τους τομείς που τις χρειάζονται. (c) CSH/Johannes Sorger (software: kepler.gl)

Ένα σοκ ωθεί τις οικονομίες από μια κατάσταση ισορροπίας. Η σύγχρονη μακροοικονομία εξακολουθεί να βασίζεται στην υπόθεση της ισορροπίας. Αυτό τους κάνει να αποτυγχάνουν όταν αντιμετωπίζουν οικονομίες σε περιόδους κρίσεων. Οι ερευνητές από το Complexity Science Hub της Βιέννης (CSH) προτείνουν τώρα μια νέα μέθοδο δανεισμένη από τη φυσική που καθιστά αξιόπιστες για πρώτη φορά τις επιπτώσεις σημαντικών γεγονότων στις οικονομίες εκτός ισορροπίας. Το άρθρο τους δημοσιεύθηκε στο τρέχον τεύχος του Nature Communications.

Η νέα μέθοδος προσθέτει στα τρέχοντα οικονομικά μοντέλα με διάφορους τρόπους.

Υπολογισμός ανθεκτικότητας

“Πρώτον, μπορούμε να προσδιορίσουμε την ανθεκτικότητα μιας οικονομίας”, λέει ο Peter Klimek, κύριος συγγραφέας της μελέτης. Κάθε χώρα έχει διαφορετικές βιομηχανίες και εξαρτάται από διάφορες εισαγωγές και εξαγωγές. “Βλέπουμε όλες αυτές τις αλληλεξαρτήσεις σε πρόσφατα διαθέσιμα σύνολα δεδομένων. Από αυτά τα δεδομένα μπορούμε να υπολογίσουμε πόσο ευαίσθητη είναι μια χώρα και οι διάφοροι κλάδοι παραγωγής της σε διαταραχές”.

Οι επιστήμονες βλέπουν, για παράδειγμα, ποια τμήματα μιας οικονομίας είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε ένα σοκ, όπως ένας εμπορικός πόλεμος.

Μοντελοποίηση εξόδων

“Μπορούμε να ποσοτικοποιήσουμε περαιτέρω πόσο σοκ σε μια γωνιά του κόσμου επηρεάζει την παραγωγή ενός συγκεκριμένου τομέα σε ολόκληρο τον κόσμο”, λέει ο συν-συγγραφέας Stefan Thurner. Η μοντελοποίηση των απαντήσεων σε κραδασμούς βοηθάει να απαντηθούν οι ερωτήσεις όπως γιατί χρειαζόταν τόσο μεγάλες οικονομίες για να ανακάμψει από την ύφεση του 2008. “Ένα σοκ δεν εξατμίζεται”, εξηγεί ο Peter Klimek. Ακριβώς όπως ένα βράχος που ρίχνεται σε μια ακόμα λίμνη, ένα σοκ παράγει κύματα. “Τα κύματα κλονισμού θα τρέξουν σε όλο το σύστημα, ακολουθώντας κάθε αλληλοεξαρτώμενη σύνδεση του”. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι συνήθως διαρκούν έξι έως δέκα χρόνια πριν όλοι οι τομείς μιας οικονομίας πλήρωναν πλήρως ένα σοκ.

Εκτιμώμενες προβλέψεις

Μια άλλη γραμμή προόδου που προκύπτει από τη νέα μέθοδο είναι ότι μπορούν να γίνουν δοκιμαστικές προβλέψεις. Οι συντάκτες έλαβαν τα δεδομένα εισροών-εκροών 56 βιομηχανικών τομέων σε 43 χώρες του ΟΟΣΑ από το 2000 έως το 2014. Με αυτό το μεγάλο σύνολο δεδομένων εξέτασαν την ακρίβεια των διαφόρων οικονομικών προβλέψεων που αφορούσαν τα επακόλουθα του 2008. “Η μέθοδος μας ξεπέρασε σαφώς όλα οι συνήθεις μέθοδοι οικονομετρικής πρόβλεψης – οι περισσότερες από αυτές είναι ουσιαστικά”, αναφέρουν οι συντάκτες.

Εκτίμησαν επίσης τις επιπτώσεις των νέων τιμολογίων του Donald Trump στον χάλυβα και το αλουμίνιο της ΕΕ, που επιβλήθηκε τον Ιούνιο του 2018. Το μοντέλο βρίσκει τους νικητές και τους ηττημένους. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, η παραγωγή της αυτοκινητοβιομηχανίας αυξάνεται, όπως και οι νομικές δραστηριότητες ή το χονδρικό εμπόριο. Από την άλλη πλευρά, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, η αποθήκευση ή η χερσαία μεταφορά παρουσιάζουν μείωση.

“Είναι ενδιαφέρον ότι η παραγωγή της παραγωγής στις περισσότερες χώρες της ΕΕ αυξάνεται τόσο πολύ ώστε να μπορεί να αντισταθμίσει εν μέρει τις απώλειες που οφείλονται στα τιμολόγια”, λέει ο Thurner. Μόλις είναι διαθέσιμα τα στατιστικά στοιχεία για το 2018 και το 2019, η ομάδα θα δοκιμάσει την πρόβλεψή της με δεδομένα πραγματικού κόσμου. “Το όραμά μας είναι να μπορέσουμε τελικά να υπολογίσουμε τις παγκόσμιες επιπτώσεις όλων των ειδών σενάρια σοκ που μπορεί να συμβεί οπουδήποτε”, προσθέτει.

Μια έννοια από τη φυσική

Η ιδέα για το νέο μοντέλο εμπνέεται από την κλασσική φυσική: Η γραμμική θεωρία απόκρισης (LRT) εξηγεί, για παράδειγμα, πώς ηλεκτρικές ή μαγνητικές ουσίες αντιδρούν σε ισχυρά ηλεκτρικά ή μαγνητικά πεδία. Αυτό είναι γνωστό ως ευαισθησία. Μπορεί να μετρηθεί με ειδικές συσκευές, αλλά επίσης να προέρχεται μαθηματικά από τις ιδιότητες του υλικού. “Δείχνουμε ότι η LRT ισχύει εξίσου καλά με την οικονομία εισροών – εκροών”, λέει ο Peter Klimek. “Αντί των ιδιοτήτων των υλικών, χρησιμοποιούμε τα οικονομικά δίκτυα, αντί της ηλεκτρικής αντίστασης, καθορίζουμε την ευαισθησία των οικονομιών, την ανταπόκρισή τους στις κρίσεις”.

Οπτικοποίηση οικονομιών

Για να γίνει κατανοητή με τρόπο διαισθητικό πώς λειτουργούν οι οικονομίες, οι επιστήμονες της CSH χρησιμοποιούν ένα εργαλείο διαδραστικής απεικόνισης. Θα τροφοδοτείται συνεχώς με νέα δεδομένα μέχρι η τελική έκδοση να αντιπροσωπεύει ολόκληρη την παγκόσμια οικονομία.

Το εργαλείο απεικονίζει τις διάφορες εξαρτήσεις των χωρών και των τομέων παραγωγής. “Οι χρήστες μπορούν να αλλάξουν όλα τα είδη των παραμέτρων και να δουν αμέσως τα αποτελέσματα σε διάφορες χώρες και τομείς”, λέει ο Stefan Thurner. Μια προκαταρκτική εκδοχή, που δείχνει τα τιμολογιακά αποτελέσματα του Trump στην Ευρώπη, μπορεί να δει στο
https://csh.ac.at/ecores/

Επιστημονικό Άρθρο:

Peter Klimek, Sebastian Poledna, Stefan Thurner. Quantifying economic resilience from input–output susceptibility to improve predictions of economic growth and recovery. Nature Communications, 2019